Materijali za krov

Ponovno poželjan materijal za gradnju

Drvna građa ponovno dobiva na važnosti! Riječ je o najprirodnijem materijalu koji se dobiva isključivo mehaničkom preradom drveta, a za preradu se uzimaju trupci koji predstavljaju čisti dio debla



Prerada se sastoji od više faza - ljuštenje kore, cijepanje, tesanje ili rezanje. Ovako dobiveni elementi građevnog drva osnovni su materijal za izradu drugih građevnih elemenata ili cijelih konstrukcija.

Obla građa je drvo ili trupac kojem ne treba posebna obrada, osim što je s njega skinuta kora. Minimalan promjer oble građe iznosi 16 centimetra, a promjena promjera ne smije iznositi više od dva cm/m1.

Poluobla građa dobiva se uzdužnim presijecanjem oble građe. Tako se dobivaju poluoblice ili četvrtine trupca.

Cijepana i tesana građa su u kategoriji najkvalitetnije drvne građe, ujedno i najskuplje. Drvo se cijepa po linijama vlakana pomoću klinova i sjekire. Na taj se način izrađuju daske i grede. Tesanje predstavlja posebnu obradu drveta kada se trupac obrađuje tesarskom sjekirom u smjeru uzdužne osi drveta. Tesanjem se mogu dobiti gredice, grede, željeznički pragovi i slično. Ako nakon tesanja na građi ostanu obli krajevi tada se građa naziva polutesana.

Rezana građa dobiva se rezanjem trupaca raznim vrstama pila. Ova se građa proizvodi u posebnim pogonima - pilanama. S obzirom da se rezana građa proizvodi u oblicima raznog poprečnog presjeka, ona se dijeli na:
- tanke daske debljine devet do 13 milimetra,
- letve kvadratičnog ili pravokutnog poprečnog presjeka,
- planjke (talpe) – daske debljine preko 40 milimetra,
- gredice s kvadratičnim ili pravokutnim poprečnim presjekom, gdje je veća strana presjeka dimenzije maksimalno 10 centimetra,
- grede s kvadratičnim ili pravokutnim poprečnim presjekom, gdje je manja strana presjeka dimenzije minimalno 10 centimetra; greda s najvećim poprečnim presjekom je greda dimenzija 38 puta 38 centimetra.

S obzirom na dužinu, građa se dijeli na kratku – dužine do četiri metra i dugu – dužine preko četiri metra. Način rezanja trupaca se provodi rezanjem trupca u jednom smjeru, a zatim u smjeru okomitom na njega. Tako se dobiju četvrtine iz kojih se izrezuje građa raznog oblika, izmjeničnim okretanjem pravca rezanja za ±90 stupnjeva. Isti postupak provodi se i kod rezanja dasaka i druge građe raznog poprečnog presjeka.

Raznolika građevinska galanterija

Građevinskom galanterijom nazivaju se elementi malog poprečnog presjeka koji se dobivaju raznim postupcima prerade pa tako i glodanjem (frezanjem).
- Brodski pod: najčešće se izrađuje od borovih i jelovih dasaka, a proizvodi se glodanjem na način izrade pera i utora. Vlažnost dasaka brodskog poda mora se kretati u granicama od 15 do 17 posto.

- Parketi: ovaj tip drvene galanterije proizvodi se kao obični i mozaik parket. Najčešće se izrađuje od tvrđeg drveta kao što su hrast, bukva ili bagrem. Maksimalna vlažnost parketa prije polaganja na suhu podlogu smije iznositi 12 posto. Postavljanje mozaik parketa je komplicirano - ploče mozaik parketa lijepe se na papir zbog lakšeg ljepljenja na podlogu.

- Lamperija: tanji drveni elementi koji služe za oblaganje zidova i stropova u interijerima. S lamperijom se mogu postizati razni dekorativni efekti površine ovisno o načinu obrade površina ili rubova.
- Profilirani elementi: dobivaju se postupkom glodanja drvne građe, a služe za ugradbu u uglove između podova i zidova te za izradu okvira između vrata i prozora.

- Šperploče: dobivaju se ljepljenjem neparnog broja furnirskih listova. Listovi furnira dobivaju se rezanjem ili ljuštenjem drvne građe na tanke listove debljine do četiri milimetra. Vlažnost furnirskih listova ne smije biti veća od 12 do 15 posto. Ljepila za furnirske ploče su tutkalo, kazeinska i albuminska ljepila, ljepila na bazi sinetičkih smola i druga.

- Panel ploče: u sredini imaju letvicu od smreke, jele ili neke listače, na koje se s obje stane lijepe listovi furnira čija vlakna s letvicom zatvaraju pravi kut. Letvice na panel ploči mogu biti složene jedna uz drugu ili međusobno razmaknute.

- Iverice: ploče koje se dobivaju od mehanički usitnjenog drveta raznih vrsta. Usitnjeni drvni materijal miješa se s raznim vrstama ljepila pa se dobivaju ploče koje mogu biti jednoslojne i troslojne te pune ili šuplje.

- Lesonit ploče: dobivaju se termičkom obradom (kuhanjem) usitnjenog drveta na temperaturi od 100 Celzijevih stupnjeva. Drvna masa se miješa i homogenizira s dosta vode, a nakon toga se u homogeniziranu masu dodaje primjerice parafin ili sintetičke mase za sljepljivanje drvnih vlakanaca. Opisana masa preša se na hladno da izgubi višak vode, pod tlakom od oko 25 Mpa i kod temperature od 200 Celzijevih stupnjeva. Nakon toga se ploče suše tako da imaju konačan sadržaj vlage od jedan do tri posto. Postoje tvrde lesonit ploče s gustoćom oko 1000 kg/m3 i meke ploče male zapreminske mase od približno 240 kg/m3.

- Lamelirano ljepljeno drvo: dobiva se ljepljenjem relativno malih drvenih lamela. Tako se dobivaju linijski građevni elementi različitih presjeka i dužina. Debljine pojedinih lamela nisu veće od 30 milimetra, a dužine mogu dostići i 40 metra. Prednost lameliranog drva je u mogućnosti probira drveta za izradu lamela i mogućnosti izbjegavanja defekata u drvu zbog njihovih malih dimenzija. Lamelirano drvo se lijepi posebnim ljepilima, najčešće sintetičkog porijekla.

Hrast ima najdužu trajnost

Najveću trajnost drvo ima u suhom okolišu ili pod vodom, a najopasnija za pojavu propadanja drveta je zona močenja i sušenja. Manje agresivno na drvo utječe slatka voda od morske.

Od vrsta drveta koja se kod nas koriste najdužu trajnost ima hrast, a potom iza njega bor. Slabe kiseline i lužine nisu tako agresivne za drvo. Jake anorganske kiseline izazivaju pojavu pretvaranja drveta jednim dijelom u ugljen.

Drvo je izloženo pojavi truljenja, tako da pojedine gljive i mikroorganizmi razaraju celulozu drveta. Truljenje drveta moguće je samo uz prisutnost vlage i zraka. Za zaštitu drveta služe razni antiseptici koji uništavaju gljive i mikroorganizme te insekte.

Za zaštitu drveta od truleži služe antiseptici:

- vodene disperzije natrijeva fluorida, bakrenog sulfata, cink klorida, živinog klorida i drugi,
- katranska ulja, drveni i ugljeni katran, bitumen, karbol i drugo, a nisu topivi u vodi.

Načini antiseptičke obrade drveta su površinska obrada, natapanje postupkom toplo-hladno, natapanje pod tlakom (impregnacija) i obrada antiseptičkim pastama.

Drvo je goriv materijal, međutim sklonost gorenju kod drveta može se smanjiti sredstvima koja nazivamo antipireni. Neki antipireni imaju svojstvo da prilikom gorenja na površini drveta načine zaštitni film, koji sprečava ulazak kisika u drvo i njegovo gorenje.

izvor